Hoe vorm je je een beeld van iemands persoonlijkheid?
1. Hoe vorm je je een beeld van iemands persoonlijkheid? 2. Hoe is iemand in de omgang? Waar moet je op leren letten?
Basis van een theorie op deze site: Iemands mogelijkheden om zich in te zetten hangen af van de mate waarin iemand zich vrijheid heeft verworven in de omgang met de onvrijheden die zich in elke vorm van samenwerken en samenleven ontwikkelen. Ieders maatschappelijk positie is vol onvrijheid. (zie II) Maar wie dat systeem begrepen heeft, kan ook vat krijgen op de speelruimte binnen dat systeem. Dan is het zinvol de vraag te stellen hoe vrij iemand is in de omgang met anderen, in de omgang met zijn eigen ervaringen. Hoe vrij zijn je partners om iets overeen te komen of af te spreken. Hoe ontwikkelt zich vrijheid?
Ego-kracht (Erikson) bestaat uit een reeks vaardigheden die je hebt opgebouwd in een aantal levensfases. Hier een overzicht.
biologische basis | winst: besef krijgen van |
resulteert in | als karaktertrek | waarneembaar als |
scheiden en vat krijgen op binnen- en buitenwereld | continuiteit en coordinatie | kunnen concentreren, veiligheid | belangstellend en aandacht richten | concentreren op en belangstelling voor mensen en handelwijzen |
mobiliteit inzetten | gaan gebruiken van de omgeving | begrip van autonomie van jezelf en anderen | richten op en vasthouden aan doelen | autonoom kunnen uitwisselen |
begin van begrijpen en taal gaan gebruiken | besef dat je betekenis kunt achterhalen | Je gedrag krijgt betekenis | initiatief tonen | initiatief geven en nemen |
systeeminzicht | ervaring uitwisselen en in plannen omzetten | plannen maken of plannen van anderen kunnen volgen | over zekerheid en twijfel oordelen | verbanden willen begrijpen |
hanteerbare identiteit vormen | besef te kunnen beslissen binnen de maatschappelijke orde | verlangen daadwerkelijk te participeren | jezelf tonen | ideeen inbrengen en overnemen |
maatschappelijk betrokken zijn | besef je te moeten geven, je laten betrekken | verlangen naar vertrouwelijkheid | instaan voor keuzes | jezelf vastleggen op taken |
spanningen overbruggen | verdragen van spanningen | verlangen conflicten te doorgronden | zich verdienstelijk maken ? | openstaan voor onzekerheid |
afwegen, waarden | verlangen strategische keuzes te doorzien |
ethisch afwegingen kunnen maken |
Je vrij voelen afwisselend bij jezelf te rade gaan waar je verlangens naar uitgaan en je te orienteren op de buitenwereld wat daar voorhanden is, en vervolgens om in die verlangens te voorzien en dan dat te doen wat je wilt dat er gebeurt. (Hiermee heb ik meer praktische omschrijving gevonden van E's centrale begrip Dilemma).
2. Hoe is iemand in de omgang? (verschil dit nog van kolom 5?)
Men ontwikkelt eigenschappen die bepalend zijn voor hoe iemand gericht is op de wereld en de mensen. Je zou het begrip Ego in ICT termen kunnen definieren als de aansluitings-interface van het individu naar de samenleving toe: het geheel van eigenschappen van de socket - En daaarmee dus gewoon gezegd zijn mogelijkheden om zich in te zetten. (de hardware achter het communicatie-vermogen dat zich toont in de loops in de gesprekken).
- belangstelling, zich uitend in aandacht, concentratievermogen.
- respect voor elkaars ruimte; geven en nemen van autonomie gericht op kansen op actie en op aanpassing
- ruimte nemen en geven voor initiatief
- ruimte nemen om verder inzicht te krijgen, bij anderen te rade gaan
- je vrij voelen om ideeen over te nemen
- jezelf durven vastleggen op taken en ze tot gewoonte maken
- durven openstaan voor onzekerheid en die gaan verkennen
- ethisch afwegingen durven maken
Al deze eigenschappen neemt men eerder bij anderen dan bij zichzelf waar. Niet omdat men er een blinde vlek voor heeft, maar omdat ze opgebouwd zijn in ontwikkelingsperiodes waar men niet of nauwelijks verantwoording heeft kunnen afleggen naar anderen. Ze zijn het resultaat van ervaringen. Van veiligheid hoef je je niet bewust te zijn, evenmin als van gezondheid.
Maar voor het herkennen er van bij anderen heb je houvast aan meer uitgebreide omschrijvingen:
3. Waar moet je op leren letten? Hoe kun je nu iemands inzet inschatten?
1. Heeft iemand de vrijheid (moet dat nog? Het zit toch al in het voorgaande?